Şehir: İnsan ve Mekan Sempozyumu

Modern dönemde hızla yaygınlaşan şehirleşme faaliyetleri şehir özelliklerinin geleneksel döneme göre farklılaşmasına neden olmuştur. Sanayi devrimi ile birlikte ortaya çıkan modern şehirler tarıma ve ihtiyaca yönelik üretimden sınai üretim ve tüketime doğru toplumsal değişmenin göstergeleri haline gelmiştir. İngiltere başta olmak üzere Avrupa başkentleri ve ABD modern dönemde şehirleşmenin lokomotif örneklerine ev sahipliği yapmıştır. Modern şehirlerin oluşması fabrika merkezli üretim istihdamını artırması nedeniyle kırdan kente doğru göçün kapılarını açmıştır. Bununla birlikte modern ulus devletlerinin oluşması, geleneksel dönem şehirlerinin yanı sıra ticaret ve sanayi odaklı yeni şehirlerin kurulmasını da beraberinde getirmiştir. Gerek küresel gerekse bölgesel olarak kente göç hareketi şehirlerin kendi toplumsal ve demografik kimliklerini de dönüşüme uğratmıştır. Bu bakımdan çeşitli din, mezhep ve gruplar, zanaatkarlar, sanatçılar ve işçiler yeni kurulan modern şehirlerde çok kültürlü bir yapının oluşmasına zemin hazırlamıştır. Ekonomik olarak dezavantajlı sınıflar şehrin istihdam imkanlarından faydalanmak için göç ederken ikametlerini sağlamak üzere kurulan banliyölere yerleştirilerek şehrin merkezi altyapı ve üst yapı imkanlarından mahrum bölgelere yerleştirilmiştir. Aynı zamanda şehrin periferisinde kurulan gecekondu yerleşimleri işçilere ev sahipliği yapmaya başlamıştır. Şehir merkezleri ise modern ticari ve sanayi imkanları çerçevesinde gökdelenler başta olmak üzere modern hayatın temel simgelerinin yer aldığı abideler haline gelmiştir.

Modern dönemde hızla yaygınlaşan şehirleşme faaliyetleri şehir özelliklerinin geleneksel döneme göre farklılaşmasına neden olmuştur. Sanayi devrimi ile birlikte ortaya çıkan modern şehirler tarıma ve ihtiyaca yönelik üretimden sınai üretim ve tüketime doğru toplumsal değişmenin göstergeleri haline gelmiştir. İngiltere başta olmak üzere Avrupa başkentleri ve ABD modern dönemde şehirleşmenin lokomotif örneklerine ev sahipliği yapmıştır. Modern şehirlerin oluşması fabrika merkezli üretim istihdamını artırması nedeniyle kırdan kente doğru göçün kapılarını açmıştır. Bununla birlikte modern ulus devletlerinin oluşması, geleneksel dönem şehirlerinin yanı sıra ticaret ve sanayi odaklı yeni şehirlerin kurulmasını da beraberinde getirmiştir. Gerek küresel gerekse bölgesel olarak kente göç hareketi şehirlerin kendi toplumsal ve demografik kimliklerini de dönüşüme uğratmıştır. Bu bakımdan çeşitli din, mezhep ve gruplar, zanaatkarlar, sanatçılar ve işçiler yeni kurulan modern şehirlerde çok kültürlü bir yapının oluşmasına zemin hazırlamıştır. Ekonomik olarak dezavantajlı sınıflar şehrin istihdam imkanlarından faydalanmak için göç ederken ikametlerini sağlamak üzere kurulan banliyölere yerleştirilerek şehrin merkezi altyapı ve üst yapı imkanlarından mahrum bölgelere yerleştirilmiştir. Aynı zamanda şehrin periferisinde kurulan gecekondu yerleşimleri işçilere ev sahipliği yapmaya başlamıştır. Şehir merkezleri ise modern ticari ve sanayi imkanları çerçevesinde gökdelenler başta olmak üzere modern hayatın temel simgelerinin yer aldığı abideler haline gelmiştir.

Erken modern dönemde şehirlerin sanayi ve ticari açıdan tesisisin neden olduğu demografik, dini ve toplumsal değişim, günümüze geldiğimizde önceden periferide kalan alanların şehirlerin genişleyen kapsamı içerisinde merkezileşme imkanı bulmasını sağlamıştır. 21. Yüzyılda devam eden şehirleşme faaliyetleri değişimin varlığını korumakla birlikte yeni nitel değişkenlere sahne olmaktadır. 19.yüzyılda sanayileşmenin, 20. yüzyılda dünya savaşlarının, göçün lokomotif güdüsü olduğu ifade edilebilirken 21.yüzyılda ise devam eden terör faaliyetleri, geç modernleşme/postmodernleşme ve şehirleşme olgusu, uluslararası savaşlar ve son olarak kapitalist tüketim endüstrisi farklı nedenlerden kaynaklansa da modern şehirlerin genişlemesine neden olmaktadır.

Türkiye’de 1980’li yıllardan başlayarak 2000’li yıllardan itibaren ivme kazanan şehirleşme faaliyetleri, başta büyükşehirlerin sayısının artmasına, istihdam imkanlarının arttırılmasına, yeni yerleşim merkezleri ve mahallelerin kurulmasına neden olmaktadır. Bu hızlı dönüşümün demografik içerikleri ise ulusal ve uluslararası düzlemde çok farklı etnik ve dini grupların şehir hayatında birlikte yaşama tecrübesine yeni bir düzlemde ortaya çıkmaktadır. Türkiye’nin komşu ülkelerinde gerçekleşen savaşların başat etken olduğu uluslararası göç dalgası, başta Türkiye olmak üzere diğer Avrupa ülkelerini de etkisi altına almış bulunmaktadır. Dolayısıyla iç göçün şehir hayatı üzerindeki etkilerinin yanı sıra kitlesel göç hareketleri yeni değişimlere neden olmaktadır.

Tarihsel olarak sanayi devrimi, ticari hareketlilik, uluslararası ve ulusal göç ve son olarak teknolojik gelişmeler neticesinde küreselleşmenin hızla yaygınlaşması şehrin fiziki ve sosyal kimliğini dönüşüme uğratmaktadır. Düzenlenmesi planlanan sempozyumla birlikte günümüz Türkiye’sindeki şehir olgusunun din, felsefe, entellektüalite, mimari, sosyal hizmet, ekonomi, aile, eğitim ve diğer birçok açıdan ele alınarak kısıtlılıkların ve imkanlarının tespiti ve sorunlara çözüm önerileri geliştirilmesi hedeflenmektedir. Her oturum kategorik olarak şehrin anlaşılmasına ve incelenmesine katkı sağlayacak başlıklardan oluşmaktadır. Bu minvalde sempozyum sonunda ortaya çıkarılacak yayınların gerek akademik tartışmalara gerekse kamu hizmetlerinin iyileştirilmesi ve geliştirilmesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir.